مجموعه « آسیاب ها و آبشار های شوشتر » از بی نظیرترین نمونه هایی است که جهت استفاده ی بهینه از آب در ادوار کهن مورد بهره برداری قرار گرفته است .
این محوطه مجموعه ای از سد ، تونل ها ، کانال های فرعی و آسیاب های آبی است که به صورت یک مجموعه ی صنعتی – اقتصادی بوده و جزئی از مجموعه ی بزرگ « سازه های آبی شوشتر » می باشد که در کتب تاریخی مکررا به آن اشاره گردیده است .
اساس کار مجموعه به این صورت است که « سد گرگر » مسیر رودخانه را مسدود کرده و سطح آب را برای آبگیری سه تونل حفر شده در تخته سنگ بالا می آورد . تونل های سه گانه ، آب را به مجموعه هدایت می کنند و به کانال های متعددی تقسیم می شوند که پس از گرداندن چرخ آسیاب ها ، آب بصورت آبشارهای صنعتی ، در ایام کم آبی نیز ، آب مورد ساکنین را تامین می نموده است .
یک ویژگی بسیار زیبا و منحصر به فرد بصری نیز که آب حاصل از پساب آسیاب ها به صورت آبشار های مصنوعی زیبا به محوطه ای حوضچه مانند می ریزد که منظره ای چشم نواز و دل انگیز را در مقابل دیدگان هر بیننده به وجود می آورد . همچنین در محوطه ی پشت بند که محل آبگیری سه تونل معروف « سه کوره » ، « دهانه شهر » و « بلیتی » است نیز چشم انداز زیبایی به چشم می خورد .